ΠΕΜΠΤΗ ΒΡΑΔΥ ΜΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ
ΣΤΙΣ ΣΚΑΛΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΕΩΣ
Η καρδιά της Μεσογείου είναι τα πέλαγα και τα λιμάνια της. Είναι η κοινή συνύπαρξη διαφορετικών λαών, η αλληλεπίδραση και οι πολιτισμικές ανταλλαγές μεταξύ τους.
Η μουσική, ως πολιτιστικό και πολιτισμικό προϊόν, αποτελεί την κατ’ εξοχήν ευκαιρία οικοδόμησης ενός πανανθρώπινου διαύλου επικοινωνίας πέρα και πάνω από γλωσσικά – κρατικά σύνορα και εμπόδια. Δίνει στους λαούς τη δυνατότητα επαφής μεταξύ τους και αλληλεπίδρασης απαλλαγμένης από φορτία εθνοκεντρικά ή ρατσιστικά, μιας αλληλεπίδρασης ικανής να προωθήσει ένα κλίμα ειρηνικής συνύπαρξης.
Η μουσική εξάλλου, πάντα ένωνε τους λαούς και για τους λαούς της Μεσογείου αυτό ισχύει περισσότερο, μιας και η θάλασσα είναι κοινός δρόμος επικοινωνίας και ανταλλαγής προϊόντων, τόσο υλικών όσο και πνευματικών.
Παράλληλα, η λεκάνη της Μεσογείου αποτελεί ένα διαχρονικό τόπο διαρκών μεταναστεύσεων και ανάμειξης λαών. Ένα πραγματικό χωνευτήρι πολιτισμών, σε έναν γεωγραφικό χώρο ενοποιημένο για πολλούς αιώνες, στον οποίο πλήθος διαφορετικών λαοτήτων, μέσα από τις αλληλεπιδράσεις της ειρηνικής συμβίωσης αλλά και μέσω των πολεμικών συρράξεων, ανέπτυξαν τις μουσικές δεξιότητές τους, παρουσιάζοντας ένα ολοκληρωμένο μουσικό σύστημα με συγκεκριμένους και καθορισμένους τρόπους. Η παρουσία και η πορεία κατά μήκος των μεσογειακών χωρών νομάδων και μετακινούμενων πληθυσμών, όπως Τσιγγάνων, Αράβων κι Εβραίων, οι οποίοι έζησαν μαζί με τους Πέρσες, τους Έλληνες και τους άλλους λαούς της Βαλκανικής, οδήγησε στη μουσική αλληλεπίδραση των μεσογειακών λαών. Η αλληλεπίδραση αυτή φαίνεται από τα κοινά μελωδικά-ρυθμικά στοιχεία, από τα όμοια ή σε παραλλαγές μουσικά όργανα και τις μουσικές παραδόσεις των λαών της περιοχής.
Θα αναζητήσουμε λοιπόν τις μουσικές συγγένειες της Μεσογείου. Τα κοινά μουσικά βιώματα των παραδόσεων της μεσογειακής μουσικής, έτσι όπως διαμορφώθηκαν στο διάβα των αιώνων στα διάφορα μεσογειακά λιμάνια αλλά και στην ηπειρωτική ενδοχώρα.
Από τα Ισπανοεβραϊκά σεφαρδίτικα και τα φλαμένκο, έως τις ναπολιτάνικες ταραντέλες, τα γκρεκάνικα (κατωιταλιώτικα) και τσιγγάνικα τραγούδια… Από τις μουσικές παραδόσεις της Μ. Ασίας και Καππαδοκίας, μέχρι τους αιγαιοπελαγίτικους νησιωτικούς ρυθμούς… Από τη βαλκανική μουσική παράδοση και τα παραδοσιακά τραγούδια της Θράκης, της Μακεδονίας και της Ηπείρου ως τα 2/4 του ρυθμού της πόλκα…
Στο βαθμό που η μουσική παράδοση εμπλέκεται με μοντέρνους τζαζ, ροκ ρυθμούς κι όργανα, οι μουσικές των λαών της Μεσογείου αγγίζουν ιδιαίτερα τις καρδιές όλων μας, γιατί ακριβώς είναι «φτιαγμένες» απ’ ανθρώπους λαϊκούς, που έχουν περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές.
Στεκόμαστε παράλληλα ενάντια στην εθνική αφήγηση και την κυριαρχία που χρησιμοποιεί την παράδοση ως εξουσιαστικό εργαλείο για την καλλιέργεια της εθνικής ενότητας αλλά και για την καθυπόταξη, την επιβολή και τη συστράτευση των κοινωνιών στα πλαστά εθνικά ιδεώδη. Εξάλλου, η αντικειμενική συνθήκη της πολιτιστικής αλληλοεπιρροής ανομοιογενών πληθυσμών, που για αιώνες κινούνταν σε κοινούς γεωγραφικούς χώρους, συνθλίβει την υποτιθέμενη εθνική σύνδεση κι ομοιογένεια. Οι μακεδονίτικοι σκοποί λ.χ συνδέονται άμεσα με τους σλαβόφωνους βαλκανικούς πληθυσμούς, ενώ αντίστοιχα, σκοποί και τραγούδια της Ηπείρου συνδέονται με Αρβανίτες και Βλάχους των Βαλκανίων και τα μικρασιάτικα τραγούδια με το ευρύτερο ανατολίτικο στοιχείο.
Τέλος, αντιλαμβανόμαστε τη παραδοσιακή μουσική μαζί με τους αντίστοιχους χορούς ως ζωντανά ανθρώπινα, λαϊκά δημιουργήματα, τα οποία δε μπορούν να εννοηθούν μακριά κι έξω από τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, μέσα στις οποίες αναπτύχθηκαν, μα κι ούτε έξω από την καθημερινή ζωή των κοινοτήτων απ’ όπου πήγασαν. Αποτελούν μια συσσωρευμένη κοινωνική εμπειρία, φορτισμένη από τις παρακαταθήκες των συλλογικών αγώνων.
Υπό τους ήχους λοιπόν αυτών των παραδοσιακών τραγουδιών των λαών της Μεσογείου επιλέγουμε να κοινωνικοποιούμε τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας, να βρισκόμαστε με συντρόφους και φίλους, να επικοινωνούμε αδιαμεσολάβητα και ισότιμα, να δομούμε σχέσεις ειλικρίνειας, να ψυχαγωγούμαστε αλλά και να γνωριζόμαστε με όσες και όσους δεν έχουμε ακόμα γνωριστεί…Κι όλα αυτά με όρους αυτοοργανωμένους, αντιιεραρχικούς κι ενάντια στη λογική του κέρδους…
(για τη συγγραφή του κειμένου έχουν απαλλοτριωθεί στοιχεία από κείμενο της ομάδας παραδοσιακών χορών του Θερσίτη)
ΠΕΜΠΤΗ 22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ, 20.00
στις σκάλες της Πατρέως
(σε περίπτωση βροχής, στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο Επί τα Πρόσω)